Λίνα Συμεωνίδου - Ψυχολόγος
Από το 1997 ως το 2000 μου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ ως ψυχολόγος με το σχολείο της Κ. Μ. Βιλδιρίδη, τη Σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση. Στο τότε γνωστικό πεδίο μου, εκτός από τις θεμελιώδεις παιδαγωγικές αρχές της «δασκάλας» Μοντεσσόρι υπήρχαν και οι ιδέες της για ανεξαρτησία, ελευθερία με όρια και σεβασμό για τη φυσική ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού, όπως η ίδια είχε ορίσει το τρίπτυχο που αποτελεί τη φιλοσοφική και ψυχολογική βάση Μοντεσσοριανού συστήματος. Αυτή η θεώρηση αναδείκνυε από τη μία το ελεύθερο άτομο και από την άλλη, το άτομο που αναπόσπαστα αποτελεί μέλος ομάδων όπως η οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία. Μμμ, αρκετά κοντά στις δομικές αρχές μίας ψυχολόγου.
Αποτολμώντας σήμερα το 2013, μία κριτική θεώρηση αυτής της συνεργασίας, του πλαισίου που της έδωσε χώρο να συμβεί και των πρακτικών που ακολουθήθηκαν, δοκιμάστηκαν και ανακατασκευάστηκαν μέσω του παράλληλου και συνεχούς feed-back, θα μπορούσα να υποστηρίξω πως εκείνη την εποχή ως «σχολική ψυχολόγος» είχα πράγματι την ευκαιρία να εργαστώ με άξονα τη διασύνδεση σχολείου οικογένειας, κοινωνίας και παιδιού. Αυτό δηλαδή, που σήμερα έχει αναδυθεί ως κρίσιμο ζητούμενο της βελτίωσης των εκπαιδευτικών παροχών, εφαρμόστηκε τότε με πολλή έμπνευση και πίστη στην αξία της προσπάθειας να ανοίξουμε την οπτική μας από το μαθητή ως υποκείμενο στα υπερκείμενα συστήματα που ενέχει το ίδι το παιδί και που το περιέχουν.
Ο ρόλος μου στο σχολείο ήταν διακριτικός, μακριά από κανονιστικούς και στείρα αξιολογητικούς ρόλους. Δεν ήμουν ο ειδικός με όλες τις λύσεις, αντίθετα ήμουν συνεργάτης, σύμβουλος, υποστηρικτής. Η δουλειά ωστόσο συστηματική και πολυεπίπεδη.
Σε επίπεδο τάξης, η προσδοκία μας ταυτίστηκε με την δημιουργία ενός θετικού και ενθαρρυντικού γενικού ψυχολογικού κλίματος. Έτσι ασχολήθηκα με τη συναισθηματική αγωγή: παιχνίδια ρόλων, αναγνώριση συναισθημάτων και καταιγισμοί ιδεών για εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης, διοχέτευσης ή απελευθερωτικού μοιράσματος τους. Δουλέψαμε τη γνωριμία με το σώμα μας ως φορέα των αισθήσεων, των σκέψεων και του λόγου μας, όπως και ως εργαλείο των πράξεων μας. Οργανώνονταν κύκλοι σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης θεμελιωμένοι σε καινοτόμες ιδέες για τη σχετική ενημέρωση των μικρών παιδιών. Οι μέθοδοι απλές, στόχευαν με φυσικό τρόπο τις αντιληπτικές δεξιότητες των μικρών μας. Η καθημερινή μου παρουσία στο σχολείο επέτρεπε τη διαχείριση κρίσεων και συγκρουσιακών καταστάσεων που προκύπτουν σε καθημερινό επίπεδο άλλοτε με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, άλλοτε με τη βοήθεια των γονιών άλλοτε με τα ίδια τα παιδιά, προσφέροντας τους ένα ρεπερτόριο στρατηγικών επίλυσης των δυσκολιών τους.
Η συνεργασία με τους γονείς, υπήρξε επίσης ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς μου. Τότε άρχισα να αντιλαμβάνομαι τη σημασία αυτού που ονομάζουμε πλέον «γονεϊκή εμπλοκή» στην αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Διοργανώθηκαν συχνά ενημερώσεις των γονιών και ημερίδες με θεματικές που άπτονταν τα ερωτηματικά τους, τις ανησυχίες και τις αγωνίες τους.
Τέλος ιδιαίτερη αναφορά θα έκανα στη συνεργασία με τις νηπιαγωγούς: ώρες δημιουργικών συζητήσεων, αντιρρήσεων, ενστάσεων και συνθέσεων σχετικά με κάποιο μαθητή, μια μέθοδο, μια τεχνική. Ουσιαστικά, όπως τώρα μπορώ να το ονομάσω, λειτούργησε στη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση μια πρότυπη ομάδα αναστοχασμού του εκπαιδευτικού έργου. Μμμ, κι άλλη πρωτοπορία… (Η αναστοχαστική σκέψη εκκινεί από μία κατάσταση αμφιβολίας, δισταγμού ή αμηχανίας και κινείται μέσω της δράσης στην αναζήτηση υλικού, το οποίο θα επιλύσει και θα διαλευκάνει την αμφιβολία. Το υλικό αυτό προέρχεται από προηγούμενες εμπειρίες η από πηγές σχετικών γνώσεων, οι οποίες δεν οδηγούν αναγκαστικά σε αναστοχαστική σκέψη. Για να προκύψει ο αναστοχασμός, βασική προϋπόθεση αποτελεί η διατήρηση και η παράταση αυτής της κατάστασης αμφιβολίας (Spalding & Wilson 2002)).