Θεσσαλονίκης Ιστορική Διαδρομή

Μια παιδαγωγική προσέγγιση 

Όταν οι κούκλες διδάσκουν ιστορία 

Το θέμα της έκθεσης «η ιστορία της Θεσσαλονίκης» μέσα από μια σύνθετη παρουσίαση με βάση τη μακέτα και την κούκλα, αποτέλεσε τη βάση για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα –παιχνίδι, στο οποίο συμμετείχαν με ζωηρό ενδιαφέρον οι μαθητές της «Σύγχρονης Μοντεσσοριανής Εκπαίδευσης – Μαριάννα Βιλδιρίδη».

Εν αρχή ην ..η ιδέα. Και η ιδέα ήταν της κας Μαριάννας Βιλδιρίδη. Σκέφθηκε να παρουσιάσει τη διαχρονική πορεία της Θεσσαλονίκης σε παιδιά προσχολικής ηλικίας χρησιμοποιώντας σκηνικά και κούκλες με ενδυμασίες της κάθε εποχής. Στόχος της να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά στην έννοια της αλλαγής, της μεταβολής, ώστε να έχουν μια πρώτη επαφή με το ιστορικό «γίγνεσθαι». 

Σε μια εποχή που το πραγματικό «παιχνίδι» μοιάζει ξεθωριασμένη ανάμνηση και η ιστορία ανιαρή αναφορά στο παρελθόν, η Μαριάννα Βιλδιρίδη με τη βοήθεια πολυμελούς ομάδας καλλιτεχνών, παιδαγωγών και επιστημόνων, κατάφερε να δώσει πνοή στο πρώτο και νόημα στη δεύτερη. Οι κούκλες που κατασκευάστηκαν για τα παιδιά της «Σύγχρονης μοντεσσοριανής εκπαίδευσης», μέσα από δώδεκα ενότητες «αφηγούνται» την πολυτάραχη ιστορία της Θεσσαλονίκης ανά τους αιώνες και ζωντανεύουν ένα παραμύθι που κρατάει 2.300 χρόνια. 

Μια φορά και έναν καιρό ο Κάσσανδρος έχτισε μια πόλη, που της έδωσε το όνομα της αδελφής του Μεγαλέξανδρου και την είπε Θεσσαλονίκη. Από τότε η πόλη έγινε ρωμαϊκή πρωτεύουσα επαρχίας. Συμβασιλεύουσα του Βυζαντίου, κατακτήθηκε από τους Τούρκους, τους Φράγκους και τους Ενετούς, πολιορκήθηκε από τους Ούνους, Γότθους, Αβάρους, Σλάβους, Άραβες και Βουλγάρους, καταστράφηκε από πυρκαγιές, φιλοξένησε Ισπανοεβραίους Σεφαραδίτες και πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. 

Σήμερα, μητροπολιτικό κέντρο της Μακεδονίας, σταυροδρόμι της Ανατολής και Δύσης, η Θεσσαλονίκη εξακολουθεί να είναι η προσφυγομάνα, που ανοίγει την αγκαλιά της σε νέους κατοίκους, ελληνικής καταγωγής και μη, για να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. 

Πώς να μιλήσεις για όλα αυτά σε παιδάκια προσχολικής ηλικίας; 

Στο ερώτημα η κα. Μαριάννα Βιλδιρίδη, έδωσε την απάντηση: «Με το παιχνίδι». 

Η ιδέα για να υλοποιηθεί, χρειάστηκε δυο χρόνια και τη σύμπραξη πολλών ανθρώπων, διαφόρων ειδικοτήτων. Το αποτέλεσμα, όμως, τη δικαίωσε. Εκτός από την ανταπόκριση των παιδιών, το υλικό των δώδεκα ενοτήτων αποτέλεσε το θέμα της Έκθεσης «Θεσσαλονίκης ιστορική διαδρομή».

Σε δηλώσεις στα «ΠΥΛΑΙΩΤΙΚΑ» η κα. Μαριάννα Βιλδιρίδη τονίζει ότι: χρησιμοποιώντας τη Μουσειακή και την Αισθητική Αγωγή –εικαστικά, δραματοποίηση, μουσική, κίνηση, ρυθμό, λογοτεχνία – σε συνδυασμό με τα παιδαγωγικά οργανωμένο περιβάλλον, που θέλει το παιδί να μαθαίνει μέσω του παιχνιδιού και των άμεσων δικών του βιωμάτων, επιτύχαμε αποτελέσματα όπως: εμπλουτισμό εννοιών και λεξιλογίου, ανάπτυξη μέτρου σύγκρισης και πρωτοβουλιών, ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, όξυνση της παρατηρητικότητας, καλλιέργεια της μνήμης, της φαντασίας του, του ψυχοκινητικού και κοινωνικο-συναισθηματικού τομέα ανάπτυξης του παιδιού, ενίσχυση εν τέλει της θετικής αυτοεικόνας τους. 

Έχοντας ως κατευθυντήριες ιδέες του παιδαγωγικού μας σχεδιασμού, την αρχή του project, την ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων, την ανάπτυξη της δυναμικής της ανίχνευσης από το παιδικό μάτι, αλλά και τη μετατροπή της αισθητηριακής αυτής εμπειρίας σε δημιουργική δραστηριότητα, πετύχαμε την εμπλοκή του παιδιού στην αντιληπτική διαδικασία. 

Με τη χρήση της μακέτας και της κούκλας που αντιστοιχούν σε κάθε ιστορική περίοδο της Θεσσαλονίκης αλλά και την παράλληλη χρήση φυσικών και μη, άλλων υλικών (πηλός, ξύλο, σαπούνια, πέτρες, γύψο, χρώματα, μακιγιάζ, χτενίσματα, πινέλα, χαρτιά, υφάσματα, κλωστές, κοσμήματα, ψηφίδες, παιχνίδια-αντίκες κ.ά.) και επιχειρώντας αρχικά να κεντρίσουμε την περιέργεια και το ενδιαφέρον των παιδιών, καταφέραμε να κατανοήσουν τα παιδιά την ιστορική εξέλιξη της πόλης από τους ελληνιστικούς χρόνους μέχρι σήμερα, στους τομείς: 

-του περιβάλλοντα χώρου (κτίρια, αρχιτεκτονική, φυσικό περιβάλλον, γειτονιά κ.ά.)

-των ενδυματολογικών συνηθειών, ηθών και εθίμων (ρούχα, τρόπος που τα φορούσαν, χαρακτηριστικά αξεσουάρ της κάθε εποχής όπως κοσμήματα, εμβλήματα κ.ά.)

-αντικειμένων που προσδιορίζουν κάποια εποχή (έπιπλα κ.ά.).

Μετατρέποντας τα παιδιά όλες αυτές τις εμπειρίες σε εικαστικές και θεατρικές δραστηριότητες, δημιουργούν γέφυρες ανάμεσα στις συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους που τους επιτρέπουν να «ταυτιστούν» με τα πρόσωπα στη διαχρονική εξέλιξη της ιστορίας και να κάνουν τους ανάλογους συσχετισμούς. Έτσι, ύστερα απ’ όλα αυτά, καταλήγει η κα. Βιλδιρίδη, δεν τούς είναι δύσκολο να αντιληφθούν το μωσαϊκό επιδράσεων και επιρροών που συνέθεσαν το μαγικό χαρακτήρα της πόλης τους, της Θεσσαλονίκης ούτε τούς φαίνονται «περίεργες» οι διηγήσεις της γιαγιάς που ανήκουν σε κάποια άλλη εποχή, την εποχή που άνθρωποι μιλούσαν ακόμη μεταξύ τους………

Ο επισκέπτης της έκθεσης έζησε την εμπειρία ενός ταξιδιού στον ιστορικό χώρο και χρόνο και αντιλήφθηκε ότι η ιστορική μνήμη είναι παρούσα για αν αποκαλύψει, να ερμηνεύσει και αν διαφυλάξει τις αξίες.