Εισαγωγικό Σημείωμα - Βιβλίο Μετάβαση

Μετά από μακρά πορεία στο χώρο της παιδείας λοιπόν αλλά και πολιτισμού, έχοντας θητεία δεκατριών ετών ως πρόεδρος του ΛΕΜΜΘ (Λαογραφικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης) και με ένα βαρύ εργασιακό φόρτο, διότι συγχρόνως υπήρξα διευθύντρια της Σύγχρονης Μοντεσσοριανής Εκπαίδευσης, κατάλαβα εξαρχής πόσο σπουδαίο είναι να αγαπά κανείς το αντικείμενο εργασίας και να επιδιώκει μέσα από την ερευνητική του διάθεση και την εξονυχιστική παρατήρηση να εξελιχθεί σε αυτό που κάνει. 

Στην πορεία της ενασχόλησής μου με τα παιδιά κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο κάθε άνθρωπος γεννιέται έχοντας μέσα του «μια εσωτερική ορμή», ένα ύψιστο δυναμικό, διαφορετικό για τον καθένα μας, το οποίο όμως φθάνει κανείς μόνο αν του δοθούν τα κατάλληλα υλικά για την καλλιέργειά του κι αν απομακρυνθούν από το περιβάλλον όλα τα εμπόδια που του δυσκολεύουν την πορεία προς αυτό το δυναμικό. Το παιδί σ΄ αυτή του την πορεία εργάζεται όχι για τον τελικό στόχο, αλλά για την πορεία προς αυτόν, απορροφώντας και αξιοποιώντας όλα αυτά που ο ποιητής είπε για τη δική του Ιθάκη: «να εύχεσαι να ‘ναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώση». Το μικρό παιδί, στην πορεία για τη δική του, προσωπική Ιθάκη απορροφά γνώσεις, όχι συνειδητά όπως ο ενήλικας, αλλά μέσω ενός «απορροφητικού νου» που μοιάζει μ΄ ένα σφουγγάρι που απορροφά πληροφορίες αβίαστα, χωρίς καν να το συνειδητοποιεί, γι’ αυτό και πιο εύκολα.  Το παιδί σ’ αυτήν την ηλικία γίνεται ένα με τις πληροφορίες και γνώσεις που λαμβάνει από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του, ταυτίζεται μ’ αυτές και αυτές με τη σειρά τους γίνονται μέρος του εαυτού του. 

Το ενδιαφέρον μου για τη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση άρχισε στα πρώτα φοιτητικά μου χρόνια, λόγω του ότι μέσα από αυτή βρήκαν έκφραση οι προσωπικές μου αντιλήψεις όσον αφορά το άτομο-παιδί. Η Μοντεσσοριανή Φιλσοφία, όπως κι εγώ, σέβεται το Παιδί σαν τον Άνθρωπο που βαδίζει προς την κατάκτηση του ύψιστου δυναμικού του και την ολοκλήρωσή του και πιστεύει ότι στα πρώτα χρόνια της ζωής του ο άνθρωπος  εργάζεται πιο σκληρά από κάθε άλλη περίοδο κι επιτυγχάνει σε πολύ λίγο χρόνο να μάθει τη γλώσσα του, τους κανόνες του κοινωνικού συνόλου και της εποχής στην οποία ζει, καθώς και να αντιληφθεί τα κύρια στοιχεία των επιστημών που εξηγούν τον κόσμο και τα φαινόμενά του. 

Μέσα στο σχολείο αυτό δεν στάθηκα μόνο στο υλικό το οποίο παρείχε άφθονο η μοντεσσόρι. Δεν αλλοιώσαμε το υπάρχον υλικό, ειδικά το μαθηματικό το οποίο είναι αξεπέραστο απλά δεχτήκαμε την εικαστική απεικόνιση της πραγματικότητας ως εξωτερίκευση του ψυχικού κόσμου του παιδιού ακόμη και τα παραμύθια ή το ομαδικό παιχνίδι. 

Εμπλουτίσαμε το υλικό αυτό με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό που έκανε την εμφάνισή του την εποχή εκείνη και μάθαμε στα παιδιά να σέβονται, να φροντίζουν και να αξιοποιούν αυτά που τους παρείχε το σχολείο και να τα εντάσσουν σε διάφορες μορφές απασχόλησης. 

Είχα προσαρμόσει την μοντεσσοριανή φιλοσοφία στην κουλτούρα της χώρας μας, κι αυτό γιατί ως λαός έχουμε ιδιαίτερο ύφος και ιδιοσυγκρασία. Έτσι μπορούσε να επιτευχθεί η αρμονική ανάπτυξη του παιδιού, που ως αυριανός πολίτης χρειάζεται να έχει συνδυαστική ικανότητα, ανεπτυγμένη παρατηρητικότητα (οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν μάθει από το σχολείο τους να παρατηρούν και να συνδυάζουν που είναι μεγάλο μειονέκτημα στις επαγγελματικές και οικογενειακές δραστηριότητες)  ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης κι αυτοεξυπηρέτησης. 

Επιπροσθέτως η μοντεσσοριανή εκπαίδευση δημιούργησε χαρακτήρες φιλελεύθερους, αφού δεν υπήρχε δέσμευση, αλλά ελεύθερη επιτήρηση του εποπτικού υλικού. Συγχρόνως όμως μέσα από το συγκεκριμένο σύστημα, όσο κι αν ακούγεται αντιφατικό, δημιουργήθηκαν χαρακτήρες πειθαρχημένοι. 

Θέλαμε να έρθουν σε επαφή με όλες τις μορφές του παιχνιδιού και να δουν όλες τις διαστάσεις του. Το ίδιο το προσωπικό δημιουργούσε και έπλαθε έναν κόσμο στα μέτρα των παιδιών. Μέσα από το παιχνίδι περνούσε μηνύματα αυτοπειθαρχίας και δημιουργικής έκφρασης. Τα παιδιά είχαν την ελευθερία να μπαινοβγαίνουν στις αίθουσες, να ζωγραφίζουν, να ασχολούνται ακόμη και με την κηπουρική, το μαγείρεμα ή το πλέξιμο. Σε κάθε τους κίνηση η παρουσία μου δίπλα τους αισθητή και συγχρόνως ενθαρρυντική, ώστε να συνεχίσουν να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους και το νοητικό επίπεδο. 

Ποτέ δεν έλλειψα από το σχολείο μου. Ακόμη κι όταν έπρεπε να ταξιδέψω, ακόμη και τότε η ενημέρωση από το προσωπικό μου ήταν καθημερινή και ενδελεχής και με αυξημένη εποπτεία από ειδικούς επιστήμονες. Πρώτη μου προτεραιότητα η συναισθηματική και νοητική εξέλιξη των μαθητών μου. Α εξελιχθούν αυτά τα παιδιά σε αυριανούς ηγέτες. 

Τα διευθυντικά καθήκοντα και οι ηγετικές γνώσεις προαπαιτούνται όταν διευθύνεις ένα σχολείο με αξιόλογη κοινωνική δράση. 

Οι εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, οι παρουσιάσεις βιβλίων, η επισκεψιμότητα σε μουσεία και αξιοθέατα απαιτούσαν συντονισμό και οργάνωση. 

Όλα αυτά λάμβαναν χώρο σε μία εποχή που ελάχιστα παιδιά φοιτούσαν στα προνήπια, και πίσω από τις πόρτες των σχολικών αιθουσών σπάνια συναντούσες χαρούμενα παιδιά. 

Στο δικό μας σχολείο η περιήγηση στο χώρο μας έδινε την εντύπωση ενός μικρόκοσμου με πόρτες που είχαν χαμηλά πόμολα, οπτική πρόσβαση σε όλες τις αίθουσες για να διασφαλίζεται η εποπτεία και να δίνεται η ευκαιρία στους γονείς να γίνονται κοινωνοί της σχολικής ζωής με αποτέλεσμα να επικυρώνεται η αξιοπιστία του σχολείου. Η μελετημένη αρχιτεκτονική του χώρου και τα δομικά υλικά (π.χ. ξύλινα πατώματα) ήταν φιλικά στα παιδιά. 

Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να οικοδομούν τη γνώση αυτόνομα, να μαθαίνουν να σκέφτονται σύμφωνα με τη μοντεσσοριανή φιλοσοφία και να αυτοεξυπηρετούνται με τη σωστή καθοδήγηση των νηπιαγωγών. 

Αγαπούσα αυτά τα πλάσματα που μου έδιναν μεγάλη χαρά και ήμουν στη φυσική μου διάσταση όπως το ψάρι μέσα στο νερό (συνέντευξη σε Ναυσικά Γκράτσιου, περιοδικό ΔΙΠΛΟ Τηλέραμα, Φεβρουάριος 1995). 

Τα παιδιά αυτά και οι γονείς τους από πολύ νωρίς υπήρξαν εμπνευστές και συμπαραστάτες μου στο όνειρο, το Μουσείο Παιχνιδιών. Ένα μουσείο που θα διδάσκει στους νεότερους ανάμεσα σε άλλα τον ψυχαγωγικό και θεραπευτικό ρόλο του παιχνιδιού. 

Τα παιδιά και οι γονείς τους ήταν πάντα ενήμεροι για κάθε μου δράση στον τομέα του πολιτισμού. Άλλωστε μέσα από τέτοιες εκδηλώσεις τα παιδιά αποκτούν πρότυπα και μιμητικές συμπεριφορές που πολύ πιθανόν στο μέλλον να υιοθετήσουν. 

Άλλωστε ο μαγικός κόσμος του παιχνιδιού στον οποίο κινούμουν παράλληλα με το σχολείο, με έκανε να πλάθω ιστορίες και παραμύθια που αρκετές φορές αφηγούμουν στους μαθητές μου ή ακόμα και να στερούμαι άλλα πράγματα για μια ξεχωριστή κούκλα, ένα παράξενο κουκλόσπιτο, ή ένα περίεργο τραμπολίνο. Ομολογώ ότι αρκετές ήταν οι φορές που με τη φαντασία μου ταξίδευα σε τόπους παραμυθένιους, όπου είχα πάντοτε συνταξιδιώτες μου τα παιδιά και τους νηπιαγωγούς μου. 

Έδινα αγώνα για να εφαρμόζεται έμπρακτα η ισότιμη μεταχείριση όλων των μαθητών μου από το προσωπικό. Όσον αφορά τις παιδικές ψυχές, έδειχνα τρόπους σωστού χειρισμού τους από τους νηπιαγωγούς με την καθοδήγηση των ψυχολόγων που υπήρχαν μόνιμα στο σχολείο. 

Δεν περιορίστηκα μόνο στην κατάρτιση του προσωπικού αλλά και των γονέων ώστε να αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως ώριμα όντα και να συνειδητοποιήσουν την ευφυΐα τους. Άλλωστε μόνο μέσα από τη συνεργασία των γονιών, οι μικροί μου φίλοι θα κατόρθωναν να φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. 

Οι δραστηριότητες που αφορούσαν το φυσικό περιβάλλον πολλαπλές όπως η ανακύκλωση ή η δεντρο-φύτευση στο καμένο δάσος του Σέιχ Σου. 

Το φυσικό περιβάλλον του σχολείου ευνοούσε κι ενίσχυε τη βιωματική μάθηση. Τα παιδιά φύτευαν και παρακολουθούσαν την πορεία εξέλιξης οπωροφόρων δέντρων, κατέγραφαν συμπεράσματα, αποκτούσαν επαγωγική σκέψη αντιλαμβανόμενα τη νομοτέλεια της φύσης. 

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση γίνεται καθημερινός βίος την προσχολική αγωγή και οι διεθνείς βραβεύσεις του σχολείου και των μαθητών κάτι που συναντάμε συχνά. 

Σε κάθε παιδαγωγική δράση στήριζα το σκεπτικό μου στις αρχές και τους συμβολισμούς της Κλασική Ελλάδας. Μάλιστα οι πράξεις δεν αφορούσαν μονάχα τα παιδιά που φοιτούσαν το σχολείο. Αντίθετα γινόταν πάντα με το σκεπτικό να συνδεθεί η κοινωνία του τόπου, τα παιδιά όλης της πόλης και της Ελλάδας. Έτσι τα παιδιά διδάσκονταν και παρουσίαζαν δράσεις, παραστάσεις, εκθέσεις, αθλητικές εκδηλώσεις κι άλλα πολιτιστικά δρώμενα που διαχέονταν στην ευρύτερη κοινωνία προβάλλοντας τις αξίες του εθελοντισμού, της αλληλεγγύης, της φιλανθρωπίας.  

Ήθελα να δίνεται προτεραιότητα στα παιδιά με σωστές υποδομές και ευκαιρίες για μάθηση. 

Τα παιδιά είναι το μέλλον του κόσμου…είναι αυτά που θα ανανεώσουν την ανθρωπότητα …είναι οι αυριανοί πολίτες της κοινωνίας που θα κληθούν να επιλύσουν μια σειρά από προβλήματα που τους κληροδότησαν οι παλαιότεροι. 

Αυτή την αντίληψη είχα και εγώ για τα παιδιά. Δεν υπήρξαν ποτέ ένα αντικείμενο εργασίας αλλά τα αντιμετώπισα ως προσωπικότητες εύπλαστες που με σωστή καθοδήγηση θα γίνουν στο μέλλον σκεπτόμενοι πολίτες. Πολίτες που θα κατέχουν την ευβουλία του Πλάτωνα και θα αντιμετωπίσουν τον κόσμο με μια διάθεση περισσότερο ανθρωπιστική. 

Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η διαφορά της ΣΜΕ με οποιοδήποτε άλλο σχολείο. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε σταδιακά έναν ξεχωριστό αξιακό κώδικα στα παιδιά και να τα βοηθήσουμε να υπερβούν τον ίδιο τους τον εαυτό, να μάθουν να σέβονται τους ίδιους αλλά και τον περίγυρό τους. 

Τα ανθρωποκεντρικά μου ενδιαφέροντα, η ατελείωτη αγάπη για τον άνθρωπο, η ανησυχία μου για το διαρκώς μεταβαλλόμενο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας κι η άγνωστη μέχρι σήμερα, εκπαιδευτική προσέγγιση της προσχολικής ηλικίας με ώθησαν να δημιουργήσω το σχολικό μου εργαστήρι, για να προσφέρω κι εγώ με τη σειρά μου τις δυνάμεις, την γνώση και τις εμπειρίες μου για τα παιδιά. Η εκπαίδευση είναι λειτούργημα και είναι έξω από κάθε έννοια του κέρδους και επιχείρησης. Οι πολλές δραστηριότητες που είχαμε εκτός του συστήματος Μοντεσσόρι, όπως για παράδειγμα η ενασχόληση με κομπιούτερ, πάνω σε προγράμματα προσχολικής ηλικίας, από την Αμερική, το θεατρικό παιχνίδι , η ψυχοκινητική αγωγή, το μίνι –τέννις, οι πολλές επισκέψεις –συνεργασίες επωνύμων και καταξιωμένων επαγγελματιών, από το χώρο του θεάματος και της τέχνης, με τα παιδιά μας, δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις εκείνες, που το παιδί λάμβανε ποικίλα ερεθίσματα, κίνητρα, που του επέτρεπαν να αναπτυχθεί με τον αρτιότερο τρόπο. 

Η μοντεσσοριανή φιλοσοφία και πρακτική απαντά στις σύγχρονες απαιτήσεις της κοινωνίας, είναι ένα σύστημα διαχρονικό και συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού. Κατέληξα στην συγκεκριμένη επιλογή, γιατί αφενός είναι η πιο σύγχρονη και συνάμα η πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη, γιατί έχει πλούσιο παιδαγωγικό υλικό. Δεν αρκείται στη θεωρία και ως σύστημα είναι το μοναδικό που συνδυάζει τη μάθηση με το παιχνίδι, η γνώση κλιμακώνεται από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο. 

Όσον αφορά την ειδική αγωγή, τα παιδιά δικαιούνται να ζητήσουν την αυτονομία και να συμμετάσχουν στα κοινωνικά δρώμενα. Με τη νέα θεώρηση σε διεθνές επίπεδο, αποδίδεται στο άτομο η προσωπική ευθύνη του αυτοπροσδιορισμού, απομυθοποιείται η κρατούσα αντίληψη για απομόνωση και κατηγοριοποίησή του και το κράτος δικαίου πρέπει να του προσφέρει, χωρίς καμία επιβάρυνση τα βασικά μέτρα, όπως την πρώιμη στήριξη με τη συνεργασία των ειδικών και της οικογένειας, την σχολική εκπαιδευτική συσσωμάτωση σε συνεργασία με την ομάδα εφαρμογής ειδικών προγραμμάτων, την ένταξή του στην επαγγελματική εκπαίδευση ανάλογα με τις δεξιότητές του. Η ένταξή του στον εργασιακό χώρο να ανταποκρίνεται στην προσωπική του ταυτότητα. Η κοινωνική αποκατάσταση στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιείται στα ειδικά κέντρα εργασίας όμως στηρίζω ένθερμα τη δημιουργία υποδομών για την ενσωμάτωση των παιδιών με ειδικές δεξιότητες στις τάξεις των υπολοίπων παιδιών σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. 

Το σχολείο αυτό δεν υπήρξε απλώς ένας χώρος διδασκαλίας του μοντεσσοριανού συστήματος. Ήταν το σπίτι του κάθε εκπαιδευτικού κι ειδικού παιδαγωγού, ολόκληρου του προσωπικού που φρόντιζε την υλοποίηση κάθε στόχου που έθετε το σχολείο. Όλοι μαζί, λοιπόν, ενωμένοι επιδιώκαμε την εύρυθμη λειτουργία αυτού του σχολείου. Στη δική μας περίπτωση υπήρχε πάντοτε σεβασμός μεταξύ του προσωπικού και διεύθυνσης. Κάθε μέλος του προσωπικού είχε καταρτιστεί πλήρως πολύ πριν μπει σε σχολική αίθουσα κι έρθει σε επαφή με τα παιδιά. 

Κάθε παιδί αντιμετωπιζόταν ως ξεχωριστή προσωπικότητα που έχρηζε ιδιαίτερης προσοχής κι ενδιαφέροντος. Η θετική ψυχολογία τόσο των μαθητών όσο και των γονέων υπήρξε απαραίτητη προϋπόθεση ώστε το παιδί να ξετυλίξει τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του σε ένα χώρο οικείο, ένα χώρο που εμπιστεύονταν οι γονείς του και το ίδιο. 

Κοινή πεποίθηση όλων μας, την οποία καλλιέργησα με κάθε τρόπο είναι ότι ένα παιδί που διαθέτει αυτοπεποίθηση θα διαγράψει στο μέλλον μία λαμπρή πορεία. 

Κανένα σύστημα, όσο επιτυχημένο κι αν είναι, από μόνο του δεν είναι σε θέση να διακριθεί εάν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και πάνω απ΄ όλα η διεύθυνση, δε δώσουν την αρμόζουσα προσοχή, δεν ενσταλλάξουν «σταγόνες απ’ την ψυχή τους». 

Άλλωστε η τηλεφωνική επικοινωνία με τους γονείς και η καθημερινή διαρκής παρουσία μου μέσα στις σχολικές αίθουσες, συνέβαλε θετικά στην εύρυθμη και πιο αποτελεσματική λειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. 

Η μέθεξή μου αυτή στην εκπαιδευτική διαδικασία, με έκανε να ενστερνίζομαι κάθε ανησυχία του εκπαιδευτικού αλλά και του γονέα. Παρακολουθούσα στενά την πορεία των μαθητών που είτε ήταν 2,5 ετών είτε διένυαν τη νηπιακή ηλικία, βελτιώνονταν διαρκώς σε λεκτικό, κοινωνικό αλλά και γνωστικό επίπεδο. 

Ήμουν πάντα δίπλα σε παιδιά με κινητικές δυσκολίες ή ελαφράς μορφής μαθησιακές δυσκολίες. Ήταν ένα σχολείο που αγάπησε το διαφορετικό και αξιοποίησε στο μέγιστο την «ιδιαιτερότητα». Μια πολυπολιτισμική προσέγγισε έγινε το 1992. Σε ένα χώρο που διαμορφώθηκε υπό τις προϋποθέσεις της Μοντεσσοριανής Μεθόδου, έναν χώρο που αποτέλεσε έναν επίγειο παράδεισο για τα παιδιά, με το πρώτο (στην Ελλάδα και στο εξωτερικό) μίνι τέννις γηπεδάκι, παιδικές χαρές, ανοιχτό αμφιθεατράκι, κήπο για να καλλιεργούν τα παιδιά κι άλλα πολλά σε μια έκταση 7 πευκόφυτων στρεμμάτων. Σε ένα χώρο όπου το παιδί μάθαινε να σέβεται τη φύση και το περιβάλλον κι εφάρμοζε τη φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων σχετικά με την αναγκαιότητα διατήρησης υγιούς πνεύματος και σώματος, όπου προωθούνταν η πνευματική ανάπτυξη κι ωρίμανση των παιδιών. 

Η διακόσμηση στον εξωτερικό κι εσωτερικό χώρο που καλλιεργούσε το αισθητικό τους κριτήριο, οι μαριονέτες του Obratzof (Κρατικό Μουσείο Μόσχας) που κοσμούσαν τους διαδρόμους, γλυπτά κι έργα τέχνης αποτελούσαν τροφή για σκέψη κι έμπνευση τόσο στα παιδιά όσο και στο προσωπικό. Γιατί χωρίς παιδεία δεν υπάρχει πολιτισμός και χωρίς πολιτισμό δεν έχουμε παιδεία. Στην πορεία αφιερώθηκα παράλληλα και στα δύο. 

Πέρα από τις ποικίλλες και πολύ επιτυχημένες δραστηριότητες στο χώρο του πολιτισμού προσπάθησα με επιτυχία να περάσω μέσα από τη σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση, σχολείο που άφησε έντονα τα ίχνη του στο δυναμικό των νέων ανθρώπων της πόλης μας. Προσπάθησα, λοιπόν, να περάσω την αγάπη για την τέχνη και την ιστορία. Θέλησα να ανατρέξουμε πίσω στις ρίζες μας, για αυτό προσπάθησα να τα κάνω να αγαπήσουν το θέατρο, να επισκεφτούν το μουσείο, να μάθουν να ανακαλύπτουν, τι κρύβεται πίσω από αυτό που βλέπουν μπροστά τους. Αργότερα, ως πρόεδρος του Δ.Σ. του Λαογραφικού –Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας –Θράκης, υπηρέτησα επί 12 χρόνια το δίπτυχο παιδεία-πολιτισμός στηρίζοντας και προωθώντας τακτικά αλλά και έκτακτα εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες εκπαίδευσης. Ο πλουραρισμός αλλά και η προσεγμένη σε κάθε ιστορική λεπτομέρεια, η καινοτομία αλλά και η τεκμηριωμένη γνώση έφεραν την αναγνώριση, την αθρόα προσέλευση αλλά και τη μεγάλη επιτυχία. 

Αυτό λοιπόν το οποίο επιδίωξα ήταν να δημιουργήσω ένα σχολείο πρότυπο, ένα πρυτανείο σοφίας, ορμώμενη από την πεποίθησή μου ότι το βάρος της σοφίας πρέπει να πέφτει στα πρώτα χρόνια του παιδιού που η ψυχή του είναι εύπλαστη. Σ΄αυτά τα πρώτα χρόνια που υπάρχει αυτή η αγνότητα και αθωότητα καλλιεργείς τον αξιακό και ηθικό του κώδικα.  

Μεταγγίζεις στην ψυχή του συναισθήματα και το ανυψώνεις πνευματικά βιωματικά μέσα από την τέχνη και την επαφή του με τα μουσειακά αντικείμενα. 

Η Σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση ήταν ένα σχολείο που αφουγκραζόταν τις επιταγές της εποχής και μεθόδευε την ενσωμάτωση της εξέλιξης σε ένα παραδοσιακό αλλά κορυφαίο εκπαιδευτικό σύστημα. Η ολοένα εξελισσόμενη τεχνολογία ήταν ζητούμενο που καλλιεργήθηκε και απέφερε καρπούς πνευματικούς πριν ακόμη εξαπλωθεί η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Πάντα υπήρχε η πεποίθηση ότι η γνώση δε σταματά ποτέ κι αυτό συνεπαγόταν την αδιάκοπη επιμόρφωση όλου του προσωπικού έτσι ώστε να ανοίγονται δρόμοι αυτοβελτίωσης, αυτορύθμισης και ψυχικής ανθεκτικότητας. Εξάλλου η επιλογή των συνεργατών μου με δικαίωσε αργότερα τόσο με τις ακαδημαϊκές επιτυχίες των μαθητών του σχολείου όσο και με τις δικές τους επιτυχίες στις επαγγελματικές κατευθύνσεις που ακολούθησαν και στα εφόδια ζωής που απέκτησαν. 

Η ιδιότητά μου ως συλλέκτρια 50000 παιχνιδιών κι άλλων αντικειμένων σχετικών με το παιδί, με ώθησε αρχικά στην έκθεσή τους σε όλο το χώρο του σχολικού περιβάλλοντος, μετατρέποντάς το έτσι σε ένα ζωντανό μουσείο. Κάθε έκθεμα είχε την ιστορία του που γινόταν γνωστή από εμένα ή τις νηπιαγωγούς έτσι ώστε να αποκωδικοποιούνται τα μηνύματα που μετέφερε. 

Έτσι τα παιδιά μάθαιναν να σέβονται και να αγαπούν τα εκθέματα ειδικά αφού μπορούσαν να τα αξιοποιήσουν και μέσω του παιχνιδιού. Το παιχνίδι , με την απελευθερωτική του δύναμη τα οδηγούσε σε κόσμους μαγικούς όπου αναπτυσσόταν η συναισθηματική τους νοημοσύνη κι αποφορτιζόταν κάθε ένταση. 

Είναι κατανοητό, λοιπόν ότι έχει γίνει σκοπός ζωής για μένα το να συλλέγω και να αντιμετωπίσω το παλιό ως ένα μέσο ανάδειξης ποιότητας και πολιτισμού. 

Συλλέγοντας παιχνίδια συνειδητοποίησα πόσο άρρηκτα συνδέεται το σχολείο με το εκπαιδευτικό και πολιτιστικό έργο που παρέχει και το μουσείο που αναγεννάει τις ψυχικές δυνάμεις των ανθρώπων κι ενεργοποιεί τη δημιουργικότητα και τη φαντασία. 

Έτσι μπήκε μέσα μου ο σπόρος της ίδρυσης ενός μουσείου για το παιδί, και το παιχνίδι έτσι ώστε να αναδείξει την ιδιαίτερη ιστορική αλλά και παιδαγωγική αξία του παιχνιδιού σε κάθε εποχή και να θέσει ως κέντρο μελέτης κι έρευνας οτιδήποτε έχει σχέση με την παιδική ηλικία. 

Στο σημείο αυτό θα επαναλάβω την επιτομή της παιδαγωγικής μου σκέψης έτσι όπως διατυπώθηκε στο Πανελλήνιο Συνέδριο …

Θέλω να κλείσω αυτήν τη μικρή κατάθεση εμπειριών που απέκτησα μέσω του σχολείου μου λέγοντας κάτι –ίσως-τετριμμένο αλλά και κοινή αφετηρία όσων ασχολούνται με τα παιδιά. 

Η σημασία της αγάπης 

Η αγάπη για το παιδί, ο σεβασμός της προσωπικότητάς του και η βαθιά γνώση των σταδίων της ανάπτυξής τους αποτέλεσαν τη βάση για την πραγματοποίηση του παιδαγωγικού οράματος που 17 χρόνια υλοποιήθηκε μέσα από την καθοδήγησή μου και μια ομάδα ικανών και ταλαντούχων παιδαγωγών και ανθρώπων του πνεύματος και του πολιτισμού, της πόλης μου αλλά και του ευρύτερου Ελλαδικού χώρου. 

Στην προσχολική ηλικία το παιδί έχει γνωρίσει μόνο την αγάπη του οικογενειακού περιβάλλοντος. Για μένα ήταν πολύ σημαντικό να βιώνει το ίδιο συναίσθημα και με την ίδια ένταση, στην πρώτη του σχολική αυλή και κοινωνία…

Ακόμη και σήμερα συναντώ τους πρώην μαθητές μου που είναι πλέον ενήλικες. Νιώθω περήφανη όταν με καλούν σε δικές τους εκδηλώσεις και διακρίσεις. Είναι ο τρόπος τους να μου επιστρέψουν εκείνη την αγάπη με την οποία τους αγκαλιάσαμε όλοι μαζί, στην πρώτη είσοδό τους στην κοινωνική ζωή. 

Στο βάθος της καρδιάς μου όμως, πέρα από στόχους, προσδοκίες και επιδιώξεις είναι βαθιά ριζωμένη η ανάγκη μου να υπηρετήσω το παιδί-άνθρωπο με άδολη αγάπη, να φτάσω όπου με οδηγήσει αυτή η αγάπη προκειμένου να αγγίξω τις ευαίσθητες χορδές του εκπαιδευτικού συστήματος αυτής της χώρας που αέναα αναγεννάται απ’ τις στάχτες της …

Δρ. Μαριάννα Βιλδιρίδη –Χατζητόλιου 

«Ο άνθρωπος γεννιέται δούλος κι απελευθερώνεται δια της παιδείας»