Theodor Hellbrügge
Ο Theodor Hellbrügge θεωρείται δικαίως ένας από τους σπουδαιότερους παιδιάτρους και κυρίως ο πατέρας της κοινωνικής παιδιατρικής της Γερμανίας. Στη μακρά του σταδιοδρομία προσέφερε μοναδικές υπηρεσίες, όχι μόνο στην παιδιατρική επιστήμη αλλά και πολύ πέρα από αυτή. Λογίζεται αναμφίβολα ως ο ιδρυτής της σύγχρονης κοινωνικής παιδιατρικής και ο πρώτος διδάξας σε γερμανική πανεπιστημιακή έδρα.
Στο επιστημονικό πεδίο της ειδικής αγωγής καθιέρωσε νέα δεδομένα, ώστε να επιτευχθεί η «έγκαιρη διάγνωση, διεπιστημονική έγκαιρη υποστήριξη και έγκαιρη κοινωνική ενσωμάτωση»
Άφησε παρακαταθήκη μία διαχρονική κληρονομιά, με το δημιούργημά του, το «Kinderzentrum» («Παιδιατρικό Κέντρο») στο Μόναχο, το οποίο αποτέλεσε πρότυπο, ώστε να δημιουργηθούν περίπου 200 επιπλέον κέντρα κοινωνικής παιδιατρικής στη Γερμανία και στο εξωτερικό. Το επίτευγμά του συνεχίζεται στην πανεπιστημιακή έδρα για κοινωνική παιδιατρική, στο Πολυτεχνείο του Μονάχου, μέσα από τις χορηγούμενες δράσεις του ιδρύματος «Theodor Hellbrügge’s Stiftung» καθώς και μέσα από το «Kinderzentrum» του Μονάχου και των θυγατρικών κέντρων του εξωτερικού.
Ο Theodor Hellbrügge γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1919 στο Ντόρτμουντ. Πολύ νωρίς ανακάλυψε ως διορατικός με διασταλτική, οριζόντια σκέψη, νέες επιστημονικές διαπιστώσεις για την ανθρώπινη φύση. Προέβη σε επιστημονικές παρατηρήσεις για τα παιδιά «Lebensborn» που θεωρούνταν στο ναζιστικό κράτος ως ιδανικά παιδιά της Άρειας φυλής-ψηλά, εύρωστα και ξανθά. Ο Hellbrügge, με τη διεισδυτική του ματιά, κοίταξε πιο βαθιά και έβγαλε τα συμπεράσματά του: τα παιδιά αυτά ήταν πολύ όμορφα στην εμφάνισή τους, αλλά ήταν φτωχά και στερημένα συναισθηματικά, με φοβίες ως προς τις κοινωνικές τους επαφές και δεν ήταν ικανά να γελάσουν. Τους έλειπε η μητρική αγάπη για να νιώθουν και να θεωρηθούν παιδιά αναθρεμμένα σε οικογενειακή θαλπωρή.
Αυτό το φαινόμενο το ονόμασε «καταθλιπτικό σύνδρομο». Έχοντας κατακτήσει αυτήν την πολύτιμη εμπειρία, έγινε σαφές για τον μελλοντικό παιδίατρο Hellbruegge ότι η δεσπόζουσα φιγούρα αναφοράς και προτύπου για κάθε παιδί είναι και παραμένει η μητέρα. Σε συνέχεια αυτού, ως παιδίατρος προέτασσε πάντοτε ως σημαίνουσα, τη συνολική προσωπικότητα του παιδιού και ερευνούσε επισταμένα και το κοινωνικό του περιβάλλον.
Με αφορμή τα δικά του παιδιά – με τη σύζυγό του Jutta είχαν 6 παιδιά, 14 εγγόνια και 13 δισέγγονα-εξαπέλυσε σκληρή κριτική στον τρόπο σκέψης των δασκάλων, καθώς διαπίστωνε ότι περιορίζονταν στα στενά όρια του μαθήματός τους και επιχειρούσε να τους επιστήσει την προσοχή, να διεισδύουν με τη ματιά τους, στην ολότητα του διδασκόμενου παιδιού.
Αποτέλεσε τη συνδετική γέφυρα, ανάμεσα στην παιδιατρική και την παιδαγωγική και ανέπτυξε, μετεξέλιξε την παιδαγωγική της Μαρίας Μοντεσόρι, εφαρμόζοντάς την σε πληθώρα ασθενών με ειδικές ανάγκες, δημιουργώντας έτσι την «Montessori-Heilpädagogik» (Μοντεσσοριανή Ειδική Αγωγή)
O Hellbrügge είχε την ικανότητα, τα αποτελέσματα των δικών του επιστημονικών ερευνών, να τα γενικεύσει με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι επωφελή για το σύνολο του επιστημονικού κλάδου.
Παράλληλα με τη δραστηριότητά του στην πανεπιστημιακή πολυκλινική του Μονάχου, δημιούργησε και ένα τμήμα ερευνών για κοινωνική παιδιατρική και εφηβική ιατρική που εξελίχθηκε αργότερα σε Ινστιτούτο για κοινωνική παιδιατρική και εφηβική ιατρική και το οποίο διηύθυνε ο ίδιος.
Η προσωπικότητα του Theodor Hellbrügge διακρινόταν από τον ενθουσιασμό του και την αστείρευτη αισιοδοξία του και είχε γερά θεμέλια, βασισμένα στην πίστη του Θεού. Ο πλούτος του σε ιδέες ήταν ανεξάντλητος. Με αυτές τις ιδιότητες του χαρακτήρα του κατάφερε να πραγματοποιήσει πολλές μεγαλειώδεις ιδέες σε πάρα πολλά πεδία, υπερνικώντας, όχι σπάνια, πολλά εμπόδια.
Το βασικό του μέλημα και όραμα ήταν η φροντίδα και η εξέλιξη των παιδιών. Το 1968 εμπνεύστηκε τη δράση «Aktion Sonnenschein – Bοήθεια για το παιδί με πολλαπλές αναπηρίες» και προέβη σε δημιουργία ιδρύματος με τον ομώνυμο τίτλο. Έτσι χάραξε ένα νέο δρόμο στη βοήθεια των ανάπηρων παιδιών. Κυρίαρχο θέμα γι΄ αυτόν δεν ήταν η εκάστοτε αναπηρία αλλά η υποστήριξη και η εξέλιξη του ίδιου του παιδιού. Προωθούσε πάντα την υποστήριξη των παιδιών με ή χωρίς αναπηρίες στο πλαίσιο της κοινωνικής τους ενσωμάτωσης (integrative Förderung) .
Είχε την ικανότητα να κερδίζει και να ενθουσιάζει όλων των ειδικοτήτων τους παιδιάτρους, ψυχολόγους, ειδικούς παιδαγωγούς, εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές και λοιπές ειδικότητες που ασχολούνται με το παιδί, ώστε να ασπάζονται ενεργά και έμπρακτα το όραμά του. Η οπτική του βασίζεται στη διαπίστωση ότι το παιδικό μυαλό, με την εντυπωσιακή πλαστικότητά του, διαθέτει ένα ευρύ πεδίο προσαρμογής και αποκατάστασης. Αυτό το όραμά του το ονόμασε «αναπτυξιακή αποκατάσταση» (“Entwicklungs-Rehabilitation”), το οποίο εξαπλώθηκε διεθνώς. Κατάφερε να συμβάλει καθοριστικά στην εθνική και διεθνή αναγνώριση του τομέα της κοινωνικής παιδιατρικής και να την δικτυώσει με άλλες επιστήμες, όπως η ψυχολογία, η έρευνα συμπεριφοράς και οι εργασιακοί τομείς ειδικής αγωγής.
Τα παραπάνω επιτυχημένα επιστημονικά, καινοτόμα επιτεύγματα πλαισίωσαν από το 1967 τόσο τα ετήσια αναπτυξιακά συνέδρια στο Brixen όσο και, από το 1970, το περιοδικό για τους παιδιάτρους και γιατρών για εφήβους, με τίτλο « Ο παιδίατρος».
Σαν κλινικός γιατρός και ερευνητής, ο Theodor Hellbruegge είχε μεγάλη διεθνή αναγνωρισιμότητα. Στο επιστημονικό του έργο συγκαταλέγονται πάνω από χίλιες δημοσιεύσεις, μεταξύ των οποίων οι εκδοτικές σειρές «Εξελίξεις στην κοινωνική παιδιατρική» (“Fortschritte der Sozialpädiatrie”) και Sozialpädiatrie aktuell (η επικαιρότητα της κοινωνικής παιδιατρικής) καθώς και περισσότερα από σαράντα βιβλία, όπως “Das sollten Eltern heute wissen”, “Das Kind von 0-6”, “Die ersten 365 Tage im Leben eines Kindes”, “Die Entwicklung des Säuglings”, μεταφρασμένα σε πάνω από 30 γλώσσες με εξαιρετικές κριτικές και διεθνή αναγνώριση.
Τη μεγάλη του εθνική και διεθνή αναγνώριση μαρτυρεί η απονομή 20 τιμητικών διδακτορικών τίτλων, μεταξύ άλλων, το 1981 του Πανεπιστημίου Σοφία του Τόκιο, οι πολλές τιμητικές διακρίσεις και τιμητικά βραβεία, όπως το βραβείο Moro της Γερμανικής Εταιρίας για την Ειδική Αγωγή των Παιδιών Moro-Preis, το βραβείο Pestalozzi και οι πολυάριθμες τιμητικές συμμετοχές σε επιστημονικές και άλλου είδους εταιρίες. Επίσης, αναγνωρίστηκε ως επίτιμος καθηγητής της Ρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών της Μόσχας.
Το 1991 προχώρησε σε δημιουργία του ιδρύματος Theodor-Hellbruegge-Stiftung, για την προώθηση της κοινωνικής παιδιατρικής, σε επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Στην πορεία, το ίδρυμα απέκτησε διεθνή ακτινοβολία ξεπερνώντας μάλιστα και τα όρια της Ευρώπης. Μία σημαντική αποστολή του είναι η εκπαίδευση και μετεκπαίδευση ειδικευμένων στους επιστημονικούς κλάδους της ιατρικής, της παιδαγωγικής και της ψυχολογίας. Ο απώτερος στόχος του είναι η έγκαιρη διάγνωση και η διεπιστημονική έγκαιρη προστασία και υποστήριξη των παιδιών, ώστε να διαφυλαχθούν από ισόβιους δραστικούς περιορισμούς στη ζωή τους ή τουλάχιστον να περιοριστεί ο αντίκτυπος των αναπηριών τους.
Με πρωτοβουλία του Theodor Hellbrügge λάμβαναν χώρα ετησίως διεθνή Συμπόσια στο Μόναχο, με επίκαιρα θέματα της κοινωνικής παιδιατρικής. Το τελευταίο πραγματοποιήθηκε στα τέλη Νοεμβρίου/αρχές Δεκεμβρίου του 2013. Τα ενδιαφέροντα θέματα και οι συζητήσεις καθώς και οι καταξιωμένοι ομιλητές κυριαρχούσαν στο διεπιστημονικό ακροατήριο και προσέδιδαν μεγάλη αναγνώριση και καταξίωση. Αποκορύφωμα αυτών των εκδηλώσεων ήταν η Απονομή του Βραβείου “Arnold Lucius Gesell Preis” σε διάσημους επιστήμονες και το φιλανθρωπικό κοντσέρτο του κουαρτέτου Stamnitz της Πράγας με φίλους καλλιτέχνες-υποστηρικτές των δράσεων του αείμνηστου φιλάνθρωπου γιατρού.
Οι συνοδοιπόροι υποστηρικτές της πορείας και του έργου του έχουν να θυμούνται συγκινητικές στιγμές με τον Theodor Hellbruegge. Μία από αυτές είναι και η ακαδημαϊκή αναγνώρισή του επ΄αφορμής των 90 χρόνων του, από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου (LMU), σε εκδήλωση με αντιπροσωπεία προσωπικοτήτων από παραπάνω από 50 χώρες! Ήταν τόσο έκδηλο ότι κοινός τόπος για όλους ήταν πως ο Theodor Hellbruegge δεν ήταν μόνο ένας εξαίρετος επιστήμονας και γιατρός αλλά πάνω από όλα ένας Άνθρωπος και μία σπάνια Προσωπικότητα.
Ο ίδιος απεβίωσε στις 21 Ιανουαρίου του 2014.
Αναλογιστείτε λοιπόν, τι τιμή και τι έμπνευση αποτέλεσε για το εγχείρημα της «Σύγχρονης Μοντεσσοριανής Εκπαίδευσης», η αναγνώριση του έργου της από μία τέτοια προσωπικότητα. Στο πλαίσιο της πολυποίκιλης δράσης του, ο Theodor Hellbruegge επισκέφτηκε το (1996) τη «Σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση», γοητεύτηκε από το όραμα που έγινε πράξη, το περιβάλλον, τη λειτουργία του, καθώς φάνταζε να είναι συνέχεια, απόρροια του δικού του προσωπικού οράματος για ένα σύγχρονο πρωτοποριακό περιβάλλον για τα μικρά παιδιά. Εξήρε τη δράση της «Σύγχρονης Μοντεσσοριανής Εκπαίδευσης», αναγνωρίζοντάς το σε κάθε δοθείσα ευκαιρία (έγγραφα, ομιλίες του, συνέδρια κλπ) ως πρότυπο εκπαιδευτικό κέντρο. Από την επίσκεψή του και έκτοτε αναπτύχθηκε μία συνεχής επαφή και συνεργασία με το Ίδρυμα Theodor-Hellbruegge-Stiftung, καθώς το προνηπιακό κέντρο μας έγινε δορυφόρος-κέντρο της διεθνούς δράσης του καθηγητή Hellbruegge. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο ίδιος έδωσε υποτροφίες για κατάρτιση και μετεκπαίδευση του προσωπικού μας από Ίδρυμά του.